Yenilik Partisi tarafından düzenlenen “Seçim Güvenliği Çalıştayı” ile ilgili sonuç raporu yayınlandı. Yayınlanan “Seçim Güvenliği Çalıştayı” sonuç raporunda seçimlerde yaşanan aksaklıkların yanı sıra çözüm önerileri de yer aldığı görüldü.

Yenilik Partisi tarafından yayınlanan “Seçim Güvenliği Çalıştayı” sonuç raporu şöyle:

Seçim Güvenliği Çalıştayında TMMOB Bilgisayar Mühendisleri Odası SEÇSİS Çalışma Grubu Üyesi Hülya KÜÇÜKARAS, Seçim Bilişim Sistemi-SEÇSİS’in yapısı, işleyişi ve seçim süreçlerindeki riskler ile Bilgisayar hakkında sunum yaparken Gazeteci-Yazar Reha Tarık KAYA, seçimlerde yaşanan aksaklıklar hakkında bilgi verdi.

SEÇİM SİSTEMİ İLE İLGİLİ AKSAKLIKLAR:

Kamu ve devlet adına görev yapması gereken Yüksek Seçim Kurulu (YSK) sanki Hükümetin bir organı gibi hareket etmekte ve yaptığı uygulamalar sonucunda seçim sonuçlarında güven sağlanamamıştır.

1. Mayıs 2023 seçimlerinde 87 Seçim çevresinde Yenilik Partisi, seçime girmek için MV Aday listesi bildirmesine rağmen, YSK Seçim Kanunu’nu uygulamayarak, birçok itirazımıza gerekçesiz ret kararları vererek 13 seçim çevresindeki listelerimizi kabul etmemiştir. Mayıs 2023 seçimleri öncesinde İçişleri Bakanlığı NVİ uygulama yazılımları için çok uzun yıllardır hizmet sağlayan KALE Yazılımın sözleşmesinin sonlandırılması ve SEÇSİS’ten sorumlu YSK Seçmen Kütükleri Genel Müdürlüğünün yönetiminin değişmesi kuşku uyandırmaktadır. Bu nedenlerle Seçim Güvenliği konusu toplum tarafından dile getirilmekte ve seçim sonuçlarına kuşku ile bakılmaktadır.

2. YSK’nin seçim öncesi ve sonrası işlemlerde kullandığı SEÇSİS, Havelsan AŞ uzmanları tarafından geliştirilmiştir. Temel olarak seçmen kütüklerinin oluşturulması, sandık seçmen listelerinin hazırlanması ve oylama sonuçlarının toplanması için kullanılmaktadır. Yapılan değerlendirmelerde, SEÇSİS güvenilir olmadığı, algoritmasının bilinmediği, Siyasi Partilere sistemin teknik özellikleriyle ilgili bilgi verilmediği, ayrıca dışardan müdahaleye açık olduğu, oyların partiler arasında kaydırılabileceği, geçersiz sayılabileceği veya hayali oy yazımı müsait olması nedeniyle sistemden uygulamanın Milli iradenin sağlıklı oluşmasına gölge düşürdüğü değerlendirilmekte ve SEÇSİS’in kaldırılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

3. Yurtiçi seçmen listesi; İçişleri Bakanlığı kontrolünde olan Nüfus kayıt sistemi MERNİS’ten ve Adres bilgileri Belediyelerden, askerlik görevi yapmakta olanlar MSB’dan ve Hükümlü bilgileri UYAP-Ulusal Yargı Ağı Projesi uygulamasından alınarak seçmen listeleri oluşturulmaktadır. Sandık görevlileri ve seçim çevresinde görevli kolluk kuvvetleri de seçmen listesine eklenmektedir. Seçmen kütüklerinin oluşmasında belirli bir amaç ve eğilimle ortaya çıkarılan adres bilgileri ve nüfus kayıtlarının kullanılması durumunda seçmen kütüklerinin gerçeği yansıtmayacak, mükerrer oy kullanılmasına açık olduğu görülmüştür.

4. Yurtdışı seçmen listeleri de Dışişleri Bakanlığının verilerinden yararlanılarak

oluşturulmaktadır. Yurtdışı seçmenler konsolosluklarda ve gümrük kapılarındaki sandıklarda oy kullanmaktadır. Yurtdışı seçmenler oy kullanmadan önce kimlik bilgileri SEÇSİS’te sorgulanmakta, oy kullandıktan sonra da kaydedilmektedir. Bu süreç doğru takip edilmediği takdirde mükerrer oy kullanımının olabileceği öngörülmüştür.

5. Seçime girme yeterliliği olan siyasi partiler; seçmen sayısında önceki seçimlere göre anormal artışların olup olmadığını, adres değişliklerinin belli dönemlerde artıp artmadığını izlemesi gerekir.

6. Her sandıkta 350 – 400 vatandaşın oy kullanacağı listeler olacak şekilde sandık listeleri oluşmaktadır. Sandık kurulu; Kamu görevlisi ve Partilerden katılımcıların olduğu bir heyet olarak görev yapmaktadır. Halktan insanlar da müşahit olarak bulunabilir ve vatandaşların da sandık başında yanlış uygulamalar olduğu durumda müdahale hakkı bulunmaktadır. Sandık kurulları, oy pusulası ve oy zarflarının kullanımı, oy verme ve oy sayma kuralları konusunda iyi eğitilmiş olmalıdır. Özellikle seçmenlerin kimliklerinin doğrulanması, oy veren seçmene imza attırılması, oy verme süresi bittiğinde oy kullanmayan seçmenlerinin seçmen listesindeki satırlarının silinmesi gibi kurallara uyulmalıdır.

7. Sayım sırasında kurallara uyulması ve doğru verilerin oluşmasına özen gösterilmesi gerekiyor. Sandık sonuç tutanakları bir defa düzenlenir ve onun kopyaları partililere verilir. Oylar ve sandık seçim tutanakları İlçe seçim kuruluna kontrollü olarak teslim edilmesi gerekmektedir.

8. Sandık seçim sonuçları tanımlanmış bilgisayardan görevlendirilen operatör tarafından girilir ve İlçe seçim kurulu tarafından kontrolü yapıldıktan sonra sisteme yüklemesi yapılır. Burada Seçim Kurulunun kontrolüne gerek duyulmadan operatör tarafından onaylanması doğru değildir. İlçe Seçim kurulu tarafından onaylanan veriler SEÇSİS’e işlenmiş olur. Sonuçlar AA ve Partilerin sistemlerine 2-3 dakika aralıklarla aktarılır. Bu verilerin düzenli olarak Partiler tarafından da kontrol edilmesi gerekmektedir.

9. Seçim öncesi bazı anket şirketleri tarafından vatandaşlar maniple edilmek amacıyla gerçeğe uymayan sonuçlar yayınlamakta ve halkı yönlendirmek istemektedir. Partiler de gerçek dışı propaganda ile vatandaşları yönlendirmek isteyebilirler.

YANLIŞ UYGULAMALAR:

• Adres bilgileri ve Nüfus kayıt bilgileri belirli bir siyasi görüşün amaçları doğrultusunda oluşturulması,

• Yabancılara vatandaşlık verilerek oy devşirmeye çalışılması,
• Bir seçimden diğerine nüfus artışı ile orantılı olmayan seçmen sayısında artış olması,
• Ölümlerin MERNİS’te Nüfus kaydından düşmemiş olması,
• Sandık Kurulunun kurallara uymayan/ usulsüz biçimde oy kullanımlarına fırsat vermesi,
• Sandık sonuç tutanaklarının yanlış işlenmesi, farklı tutanaklar yaratılması,
• İlçe Seçim kurulunda SEÇSİS girişi sırasında yanlış bilgi girilmesi, oyların kaydırılması,
• SEÇSİS’e girilen veriler ile sandık sonuç tutanakları karşılaştırılarak denetleme işlemi Siyasi Partiler tarafından yapılması ve uyumsuzluk halinde itirazların yapılabilmesi için verilmiş olan 48 saatlik sürenin yeterli olmaması,
• Muhalefet partilerinin seçimdeki usulsüzlükleri tespit etmesi, fakat bu duruma itiraz etmemesi,

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:

1- SEÇSİS’te oluşan verilerin denetlenebilir olmaması nedeniyle, SEÇSİS kullanılamaz.

2- YSK, seçmen kütüğü oluşum sürecini Siyasi Partilere açık olmalı,

3- Aynı şahsın mükerrer oy kullanmasını önlemek amacıyla parmak boyası uygulanmalı,

4- İlçe seçim kurulu verilerine itiraz süresi 120 saat olmalıdır.